‘Ev kiralarına ara zam baskısı’ kiracıların yeni çilesi!
“Ya kira zammını kabul et, ya da daireyi boşalt.” Ev kiralarına ara zam baskısı kiracıların yeni çilesi oldu. Peki ev sahiplerinin ara zam talebi yasal mı?
Ev kiralarına ara zam baskısı!
Son bir yıl içerisinde yaşanan yüzde 100’ü aşkın artışların ardından kiracıların yeni çilesi ev kiralarına ara zam baskısı oldu. Piyasalarda yaşanan zamların ardından konut kiralarında da fahiş artışlar yaşandı. Ülke genelinde yaşanan artışların ardından bazı ev sahipleri eski kiracılarına ara zam baskısı yapmaya başladı. Peki bu talep karşısında kiracıların hakları neler? Böyle bir zam istenebilir mi? İşte uzmanların bu konudaki uyarıları…
Kiracılar “Ya evden çık ya da ara zam yap” baskısı ile karşı karşıya
Hürriyet Gazetesi editörlerinden Tuğba Öztürk’ün haberine göre kira artışlarında Antalya son bir yıl içerisinde yüzde 122 artışla zirvede yer alıyor. Antalya’yı sırasıyla yüzde 112,3 artış ile İstanbul, yüzde 106,7 artış ile Ankara ve yüzde 98,2 artış ile Mersin takip ediyor. Kiralarda yaşanan bu ekstrem artış karşısında yeni ev bulmak imkansız duruma gelirken, eski kiracılar da ara zam baskısı ile karşı karşıya geliyor! Sosyal medyada birçok kiracının ev sahibi tarafından çıkarılmak istediği isyanı yer alıyor.
Bazı ev sahipleri konutlarını daha yüksek bedeller ile kiraya vermek için mevcut kiracılarını evden çıkarmaya çalışmakta. Bu durumu başaramayan ev sahipleri ise “Ya evden çık ya da ara zam yap” gibi talepler de bulunuyor. Son dönemlerde kira tespit ve kira tahliye davası sayısında yaşanan artış da durumun ciddiyetini ortaya koyuyor.
“Zam sadece kira sözleşmesinin sonunda yapılır”
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, ara zam talebinin yasal olmadığını belirterek “zam sadece kira sözleşmesinin sonunda yapılır” dedi. Kiraz, konuyla ilgili Borçlar Kanunu’nun ilgili maddelerine değinerek şu açıklamalarda bulundu:
- Sözleşmede aksi yazsa bile kiraya TÜFE 12 aylık değişim oranı kapsamında zam yapılabilir. Ara zam diye bir düzenleme kanunda yoktur ve ev sahibi de böyle bir şey talep edemez. Kiracının yapacağı şey, bir yıllık kira sözleşmesinin bitmesini beklemek ve bir önceki ayın TÜFE 12 aylık değişim oranını kira bedeline uygulamaktır.
- Kiracı eğer sözleşme dışında herhangi bir durumla karşı karşıya kalırsa bunu direkt reddetmelidir. Ev sahibi bu ret karşısında kiracıyı taciz veya rahatsız etme gibi yollara giderse bu bir suçtur ve olay mahkemeye taşınır.
- Ev sahipleri 6 aylık sözleşme talep edip bunu da uygulayabilirler. Ama 6 ayın sonunda sözleşme kendiliğinden 1 sene uzar. Örneğin ev sahibi 6+6 ay sözleşme uygulayamaz. Burada da yapılacak artış TÜFE oranının daha fazlası olamaz.
“Kira fiyatlarındaki artış bir süre daha devam edecek”
Sektörde yaşanan konut sıkıntısı hakkında da yorumlarda bulunan Avukat Ali Güvenç Kiraz, konut üretiminin 2021 yılına göre hızlandığını belirtirken, kira artışlarındaki sıkıntının bir süre daha devam edeceğini söyledi. Kiraz açıklamalarına şöyle devam etti:
“Yabancıya satışın biraz durması lazım. Son olarak yapılan Türk vatandaşlığına başvuru şartında alınacak gayrimenkul değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmesi bu durumu biraz frenleyecektir. Ofislerin konuta çevrilmesi konusunda da bir düzenleme olacak gibi duruyor. Boş ofis sayısında ciddi bir rakam var. Ancak bu düzenleme de ilerleyen dönemlere etki edecektir. Bu yüzden 1-2 yıl daha durumun biraz daha sıkıntılı geçeceğini söyleyebiliriz.”
“TÜFE’nin bir tık üstüne dahi çıkamazsınız”
Ara zam talepleri hakkında açıklamalarda bulunan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, “Ev sahiplerinin yılda bir kere zam yapma hakları var. O da son 12 ayın ortalaması olarak açıklanan tüketici fiyat endeksi ne ise ancak o kadar zam yapabilirler. Açıklanan rakamın altı için serbestlik var ancak üstü için yok. Örneğin tüketici fiyat endeksi yüzde 15 olarak açıklandı. Bunu yüzde 10 olarak alabilirsiniz veya hiç zam yapmayabilirsiniz ancak yüzde 15’ın bir tık üstüne dahi çıkamazsınız.” ifadelerine yer verdi.
Ev sahiplerinin sahip olduğu haklara da değinen Akdoğan, ev sahiplerinin kiracının tahliyesini isteyebileceği koşulları şu şekilde sıraladı:
- Bir yıl içerisinde en az 2 kere kirayı aksatıp noterden bununla ilgili ihtar almışsa,
- Konut amacına uygun olarak kullanılmıyorsa,
- Kat Mülkiyet Kanunu’na uygun hareket etmiyorsa,
- Mülk sahibinden habersiz çok büyük oranda tadilat yapılmışsa,
- Ev sahibi mülke ihtiyacı olduğunu ispatlamışsa,
- Eğer 10 yıl bitmişse ev sahibi hiçbir gerekçe göstermeksizin tahliye isteyebilir.
- 5 yılı geçtikten sonra da civardaki ev kiraları çok artmışsa ev sahipleri kira tespit davası açabilir.
“Bu durumun yasal olarak bir karşılığı yok”
Ev sahibi tarafından baskıya uğrayan kiracılara “ev sahibini şikayet edin” çağrısında bulunan Avukat Göknur Mercan, adliyelerde birçok ev sahibi-kiracı davası olduğunu belirtti. Avukat Mercan, ‘ara zam’ talepleri ile ilgili ise, “Bu durumun yasal olarak bir karşılığı yok. Bu konularda ara dönemler çok önemli. Mesela 5 yıl olduysa rayiç bedelden artırım istenmesi normaldir. Ama 5 yılın altındaki herhangi bir dönemde mülk sahibi, rayiç bedelden kira artırımı isteyemez.” dedi.
“Kirada zam yok, senelik artırım var!”
Her ay TÜİK tarafından açıklanan TÜFE oranının dışına çıkılmayacağını belirten Avukat Hadi Dündar ise şu açıklamalarda bulundu:
“Zaten bir sözleşme yaptığınızda karşılıklı olarak bazı şartları kabul ediliyorsunuz. İmzaladığınız sözleşme bir yıllık süreyi kapsıyorsa bunun dışına çıkamazsınız. Sözleşme dışına çıkılabilmesi için imza attığınız şartları yerine getirmemeniz gerekir. 5 yıla kadar hiçbir mülk sahibi açıklanan TÜFE’nin dışına çıkamaz.”
Avukat Dündar ayrıca, “Diyelim ki ev sahibiniz bu rakamın dışına çıktı ve siz de ödemek zorunda kaldınız. Gidip ‘Ben bu rakamı ödemek zorunda kaldım‘ diyerek bu parayı geri talep edebiliyorsunuz. Kirada zam diye bir şey yoktur zaten. Ya kirada senelik artırım vardır ya da siz uyarma davası açarsınız, buradan çıkacak karara göre artırıma gidersiniz.” dedi.
İnşaat Mühendisi Mithat GÜNEY, PMP YouTube Kanalı
Dünya genelindeki İnşaat Projeleri, Şantiye Görüntüleri, Gayrimenkul Sektörü ve Profesyonel Proje Yönetimi ile ilgili videoları İnşaat Mühendisi Mithat GÜNEY, PMP YouTube kanalında bulabilirsiniz.
Kaynak; Kiracıların yeni çilesi: Ara zam baskısı (hurriyet.com.tr)
Düzenleyen; İnş. Müh. Mithat GÜNEY, PMP